Özet Beyan Nedir, Nerede Kullanılır?

“Özet Beyan”  taşımacı beyanı olarak da bilinir. Taşımacı veya onun temsilcisi tarafından gümrük idarelerine verilir. Özet Beyan Formu Gümrük Yönetmeliği’nin 10 no.lu ekinde yer almaktadır. Özet Beyan hem ithalatta hem de ihracatta malı uluslararası taşımasını üstlenen taşımacı tarafından gümrük idaresine verilir

Dünya üzerindeki tüm ülkelerde 2001 yılına kadar “Özet Beyan” araç  ülkenin gümrüklü sahasına girdikten sonra verilmekte idi. 2001 yılından sonra tüm ülkelerin risk değerlendirme kriterlerinde değişiklik oldu. Uluslararası yüklerle ilgili özet beyanların, araç limana yaklaştıktan sonra değil, araç henüz ülke karasularına veya hava sahasına girmeden verilmesi ve daha ayrıntılı düzenlenmesi öngörülen bu Özet Beyan bilgilerinin risk analizlerine tabi tutularak, gerektiğinde, araçların ülkeye alınmaması yönünde düzenlemeler yapıldı.

Bu yönüyle ithalatta özet beyan, ithalata konu araç aracının Türkiye Gümrük Bölgesine girmeden önce taşınan mal ile ilgili bilgilerin yer aldığı ve bu bilgilere dayanarak gümrük idaresinin risk analizi yaptığı bir yapıya dönüşmüştür.
Yurda getirilen malda Özet Beyan, giriş gümrük idaresine verilmektedir. Giriş gümrük idaresine gerekli bilgilerin derhal iletilebildiği veya elektronik ortamda erişiminin sağlandığı hallerde, özet beyanın giriş gümrük idaresinden başka bir gümrük idaresine verilmesine izin verilebilir.

Özet Beyan malı, Türkiye gümrük bölgesine getiren veya malın taşıma sorumluluğunu üstlenen tarafından verilebilmektedir. Taşıyıcının yükümlülükleri saklı kalmak üzere, özet beyan bu taşımacılar adına hareket eden ve malı yetkili gümrük idaresine sunabilen veya malın sunulmasını sağlayan kişi ya da bu sayılan kişilerin temsilcisi tarafından da verilebilir.

Bu durumda taşıma şekline göre farklılık arz etmeksizin malı Türkiye gümrük bölgesine getiren taşıma aracının kullanıcısı/işleticisi tarafından özet beyan verilebileceği gibi, taşıyıcı tarafından da verilebilir. Bunun yanında özet beyan taşıyıcı haricinde üçüncü şahıslar tarafından da verilebilir. Bu durumda özet beyan taşıyıcı adına değil, onun yerine veriliyor demektir. Kombine taşımacılıkta ise özet beyan verme yükümlülüğü  taşıma aracının işleticisine aittir